Rusiyanın Ukraynaya qarşı apardığı işğalçı müharibənin 6-cı ayında Avropanın enerji xəritəsində ciddi dəyişiklik yaranıb. Ekspertlər yaxın gələcəkdə “qoca qitə”nin neft-qaz təchizatında Rusiyanın inhisarçı rolunun daha da məhdudlaşacağını gözləyirlər.
Belə ki, müharibədən qabaq Avropanın qaz tələbatının 39%-ni Rusiya təmin edirdi. Bu gün bu rəqəm 25%-dir. Avropa İttifaqı bəyan edib ki, 2023-cü ilin aprelinə qədər bu rəqəmi 10%-ə qədər endirmək niyyətindədir və bu barədə Avropa Komissiyası plan təqdim edib, müvaffiq işlərin görülməsi artıq başlayıb.
İspaniya bu gün faktiki olaraq Avropanın sıxılmış təbii qaz idxalının mərkəzidir. İspaniya Avropanın ümumi sıxılmış təbii qaz idxalının 20%-ni ixrac edir. Fransa isə bəyan edib ki, növbəti qış üçün Almaniyaya qaz ixracına hazırdır.
Paralel olaraq Avropa ölkələri qışda Rusiyadan gözlənilən enerji şantajını önələmək üçün təcili qaz saxlama terminallarının tikintisinə başlayıblar. Belə ki, Almaniya təbii sıxılmış qazın idxalı üçün yeni 3 terminalın tikintisini elan edib.
İspaniyanın 6 terminalı var, Fransanın 4 terminalı var, əlavə 1 terminalın tikintisinə hazırlıq gedir. Türkiyənin də 4 terminalı var, daha 1 terminalın tikintisi planlaşdırılır. İtaliya isə daha hazırlıqlıdır, hökumət mövcud 3 terminaldan əlavə daha 3 terminalın tikintisinə başlamağa qərar verib. Bundan başqa Polşa və Baltikyanı ölkələrdə də terminallar var.
Əlavə olaraq Avropadaki terminalların gücünün artırılması üzrə texniki işlər başlayıb.
Rusiyadan neft alışının kəskin azaldılması da əsas prioritetlər sırasındadır. Xatırladaq ki, ABŞ Rusiyanın maliyyə qaynaqlarını və süni gəlirlərini kəsmək üçün neftin idxalına məhdudiyyətlərin 40-60 dollar tətbiqini təklif etmişdi. Buu istiqamətdə hazırda ciddi iş gedir.
ABŞ-ın Hindistanla uğurlu danışıqlarından sonra, ABŞ maliyyə nazirinin 1-ci müavini Adevalo Adeymo bəyan etdi ki, 2022-ci ilin dekabr ayında qiymət limiti tətbiq olunacaq. Bu təşəbbüs Rusiyanın dəhşətli dərəcə narahat edir və Baş nazirinin müavini Aleksandr Novak bəyan edib ki, əgər qiymət limiti tətbiq olunsa biz neft idxalını dayandıracağıq.
Onu da xatırladaq ki, iki həftə əvvəl Aİ-nin Rusiyaya qarşı sanksiyaların 7-ci paketi tətbiq olumuşdu. Bu paketdə əvvəl planlaşdırılan qaz embarqosu çıxarılaraq Avropa Komissiyasının planı ilə əvəzləndi. 7-ci paketdə Rusiyanı gözləyən ən böyük sürpriz ölkənin ən böyük bankı olan “Sberbank”ın Avropada bütün aktivlərinin dondurulması barədə razılaşmadır.
