ABŞ-da 20 ilə yaxındır iflic olan xəstə süni intellektin dəstəklədiyi neyrotexnologiya sayəsində mücərrəd anlayışlarla mürəkkəb cümlələr qura bilib. ABŞ alimləri bu kəşfi öz sahələrində bir ilk kimi qiymətləndirirlər.
Euronews-da yer alan xəbərə görə, ABŞ-da (ABŞ) insult keçirdikdən sonra təxminən 20 il danışa bilməyən bir xəstə, süni intellektə (AI) əsaslanan beyin implantı sayəsində yenidən cümlələr danışmağa başlayıb.
Həkimlər xüsusi çip vasitəsilə sinir sistemi və beyin siqnallarını kompüter mühitinə ötürməyi bacararaq bu sahədə bir ilkə imza atıblar.
ABŞ-da Ann Conson adlı qadın təxminən 20 il əvvəl, 30 yaşlarında olarkən voleybol oynayarkən keçirdiyi qəzadan sonra beyin sapı insult sindromundan əziyyət çəkib. Conson uzun müddət bədənində heç bir əzələni hərəkət etdirə bilməyib və danışma qabiliyyətini itirib.
İllərdir vegetativ vəziyyətdə yaşayan Conson sonradan nəfəsini idarə etmək, boynunu hərəkət etdirmək və yalnız bir neçə söz danışmaq qabiliyyətini bərpa etsə də, vəziyyəti uzun müddət sabit qalıb.
Kaliforniya Universiteti (San-Fransisko-UCSF) və Kaliforniya Berkli Universiteti (UBC) tərəfindən birgə həyata keçirilən layihə çərçivəsində Ann Conson beyin ilə nitq və üz ifadələrini müəyyən edə bilən novator neyrotexnologiyadan uğurla istifadə edən ilk xəstə oldu.
Layihəyə rəhbərlik edən elm adamlarının iddialarına görə, inkişaf etdirilən beyin implantı ilə Consonun beyninə 253 elektroddan ibarət nazik təbəqə yerləşdirilib və bu sistem zehni siqnalları oxuyan və deşifrə edən süni intellekt texnologiyası ilə dəstəklənib.
Daha sonra əldə edilən məlumatlar daha ətraflı araşdırılmış və nəticələr dünyanın ən nüfuzlu resenziyalı tibbi jurnallarından biri olan Nature-da dərc edilmişdir.
Neyrotexnologiya sahəsinə düşən bu araşdırmanın iş mexanizminin mahiyyəti belədir: Səbirli qadın heç tərpənməsə belə, beyni bu barədə düşünərkən siqnal göndərir. Xəstənin bu siqnalları orqanlar, sinir sistemi və əzələlər tərəfindən qəbul edilə bilməz və buna görə iflic olan xəstə hərəkət edə bilməz. Bununla belə, süni intellekt texnologiyası elektrodlar vasitəsilə beyindən gələn bu mesajları aşkar edir. Bu məlumat daha sonra kompüter tərəfindən yaradılan təmsil interfeysində (avatar) təhlil edilir. Nəhayət, bu təhlil edilən məlumatlar süni intellektin dəstəyi ilə nitq və üz ifadələrinə çevrilir.
UCSF və UCB- nə görə, bu inkişaf sayəsində ilk elmi prespiktivdəndir.
UCSF və UCB tədqiqatçıları bildirirlər ki, Ann Johnson hadisəsi neyrotexnologiyadan istifadə edərək kilidlənmə sindromu olan insanların ünsiyyət qurmasına imkan verən elmi bir ilkdir.
Əvvəlki elmi araşdırmada Avstriyadakı Wyss Bio və Neyromühəndislik Mərkəzindən iki tədqiqatçı keçən il oxşar uğur əldə etdiklərini iddia etmişdilər.
Bununla belə, avstriyalı tədqiqatçıların 34 yaşlı bir kişinin iflic olduqdan sonra danışma qabiliyyətini bərpa etməsinə imkan yaradan işi ümidverici olsa da, əvvəllər mövzu ilə bağlı məqalə geri çəkilmişdi.
Bundan əlavə, sözügedən tədqiqatın bir hissəsini maliyyələşdirən Alman Tədqiqat Fondu DFG tərəfindən 2019-cu ildə aparılan araşdırmada “bəzi elmi pozuntular” aşkar edilib.
