Tələbələrin həyatlarının ən önəmli və vacib günlərindən biridə məhz imtahan günləridir. İmtahan qabağı stress,qayğılar,depressiya,yorğunluq bir çox tələbələrin üzləşdiyi əsas problemlərdən biridir.Bu kimi hallar abituriyentlərin imtahanda göstərdiyi nəticələrə mənfi təsirsiz ötüşmür.
– Rəsmiyyə xanım, imtahan öncəsi tələbələrdə gərginliyin artmasının səbəbləri nədir?
– İmtahan öncəsi və zamanı gərginliyin artmasının əsas səbəbləri arasında təzyiq, müvəffəqiyyət qorxusu, qeyri-müəyyənlik və özünə inamsızlıq yer alır. İmtahanın əhəmiyyətinin yüksək olması, yaxşı nəticə əldə etmək üçün çoxlu hazırlıq tələb edilməsi və vaxtın məhdudluğu da bu gərginliyi artıran faktorlardır. Üstəlik, imtahanın nəticələrinin şəxsi və akademik həyatımıza təsir edəcəyi qorxusu da gərginliyi artıran digər amillərdir.
– Stresin orqanizmə və psixoloji halımıza necə təsir etdiyini izah edə bilərsinizmi?
– Stres orqanizmdə müxtəlif reaksiyalar doğurur. Uzun müddətli stress hormonlarının (məsələn, kortizol) artmasına səbəb olur ki, bu da bədənin funksiyalarını pozur. Hormon balansının pozulması yuxusuzluğa, həzm problemlərinə, enerji itkisinə və immunitetin zəifləməsinə səbəb ola bilər. Psixoloji cəhətdən isə stres narahatlıq, qorxu, əsəbilik, yuxusuzluq və konsentrasiya çətinlikləri kimi hallara yol açır.
– İmtahan öncəsi və ya zamanı stresin azalması üçün hansı effektiv metodları tövsiyə edirsiniz?
– Stresi azaltmaq üçün bir neçə metoddan istifadə edə bilərsiniz:
• Dərin nəfəs alma: Sakitləşdirmək üçün dərin və yavaş nəfəs almağa çalışın.
• Fiziki məşqlər: Qısa bir yürüyüş və ya yüngül idman gərginliyi azalda bilər.
• Müəyyən bir hazırlıq planı: Nəzarət etdiyiniz bir planla hazırlanmaq, gərginliyi azaldır.
• Pozitiv təsəvvürlər: Uğurlu nəticələr barədə düşünmək, narahatlıq hissini azaldır.
– Tələbələr üçün imtahan günü necə bir hazırlıq planı gərginliyi azalda bilər?
– İmtahan günü gərginliyi azaltmaq üçün əvvəlki günlərdə yaxşı hazırlıq görmək vacibdir. İmtahan öncəsi rahatlanmaq, yaxşı yuxu almaq və imtahan yerinə vaxtında getmək önəmlidir. Həmçinin, imtahanın başlanmasına bir neçə saat qalmış, qısa bir məşq etmək və ya rahatlama texnikaları tətbiq etmək faydalıdır.
– Dərin nəfəs alma, meditasiyanın və ya digər rahatlama texnikalarının imtahan stressinə qarşı faydaları haqqında nə düşünürsünüz?
– Dərin nəfəs alma və meditasiyaya əsaslanan rahatlama texnikaları imtahan stresini azaltmaq üçün çox təsirlidir. Bu texnikalar bədənin fiziki gərginliyini azaldır, beynin daha səmərəli işləməsinə kömək edir və daha aydın düşünməyə şərait yaradır. Ayrıca, meditasiyanın stressin idarə olunmasında uzun müddətli faydaları vardır, çünki o, beyin fəaliyyətini tənzimləyir.
– Gərginlik və stresin psixoloji təsirlərini necə tanımaq və onları necə idarə etmək olar?
– Gərginlik və stresin psixoloji təsirlərini tanımaq üçün bədəninizdəki dəyişikliklərə diqqət yetirmək vacibdir. Bu, yuxu pozuntuları, əsəbilik, narahatlıq hissi, hədsiz düşüncələr və qərarsızlıq kimi əlamətlər ola bilər. Onları idarə etmək üçün rahatlama texnikaları, yuxu rejimi, düzgün qidalanma və sosial dəstək kimi amillərdən istifadə etmək olar.
– İmtahan öncəsi müsbət düşüncələr və motivasiya artırmağın rolu nədir?
Müsbət düşüncələr və motivasiya stressi azaldır və imtahanı daha effektiv şəkildə keçirməyə kömək edir. Özünə inamı artıran müsbət təsəvvürlər, güvənli hiss etməyə və narahatlıqları idarə etməyə kömək edir. Pozitiv düşünmək, daha yaxşı nəticə əldə etməyi stimullaşdırır.
– Sosial dəstəyin (ailə, dostlar) imtahan stresinin azaldılması üzərində necə təsiri var?
– Sosial dəstək, stresin azaldılmasında çox önəmlidir. Ailə və dostlar ilə vaxt keçirmək, stressi azaltmağa kömək edir. Onların müsbət dəstəyi və təmkinli yanaşması, tələbənin rahatlanmasına və psixoloji olaraq daha güclü hiss etməsinə səbəb olur.
– İmtahanın nəticələrinə çox fokuslanmaq yerinə, prosesi necə daha sağlam və məhsuldar bir şəkildə idarə edə bilərik?
– İmtahanın nəticələrinə deyil, hazırlığa və öyrənmə prosesinə diqqət yetirmək daha faydalıdır. Bu yanaşma, narahatlığı azaldar və tələbəyə daha yaxşı nəticələr əldə etməyə kömək edə bilər. Həmçinin, özünüzü yalnız nəticə ilə qiymətləndirməmək, sizi motivasiya edəcək və daha məhsuldar olmağa gətirib çıxaracaq.
– İmtahan stresini uzun müddətli olaraq necə qarşısını ala bilərik, yoxsa bu, yalnız qısa müddətli bir məsələdir?
– İmtahan stresi adətən qısa müddətli bir məsələ olsa da, uzun müddətli olaraq idarə edilməsi üçün gündəlik həyatın bir hissəsi kimi stress idarəetmə metodları tətbiq etmək vacibdir. Gündəlik rahatlama məşqləri, idman, balanslı qidalanma və yaxşı yuxu rejimi uzun müddətdə stressin idarə olunmasında mühüm rol oynayır.
– Yuxusuzluğun və düzgün qidalanmanın imtahan zamanı stressə təsiri nə qədərdir?
– Yuxusuzluq və düzgün qidalanmamaq, stresin artmasına və diqqətin dağılmasına səbəb ola bilər. Yaxşı bir yuxu rejimi və balanslı qidalanma, bədənin və beynin daha yaxşı işləməsini təmin edərək stressi azaldır və imtahan zamanı daha yüksək performans göstərməyə kömək edir.
– Tələbələrə gərginlik və stresdən qorunmaq üçün gündəlik həyatlarında nə kimi dəyişikliklər etməyi məsləhət görərsiniz?
– Tələbələrə gündəlik həyatlarında stressdən qorunmaq üçün fiziki fəaliyyətlər, balanslı qidalanma, sosial fəaliyyətlər və düzgün yuxu rejimi tətbiq etmələrini tövsiyə edirəm. Həmçinin, müntəzəm olaraq rahatlama və nəfəs alma texnikalarından istifadə etmək, gərginliyi azaltmağa kömək edər.
Həsən Məmmədov
xeberlenti.com
