Xocalı faciəsi, XX əsrin sonunda bəşəriyyətin şahid olduğu ən ağır insanlıq cinayətlərindən biridir. 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Ermənistan silahlı qüvvələri Xankəndidə yerləşən Rusiya ordusuna məxsus 366-cı motoatıcı alayın köməyi ilə Xocalı şəhərinə hücum edərək, azərbaycanlı mülki əhalini amansızcasına qətlə yetirdilər. Bu faciə Azərbaycan xalqının qan yaddaşında dərin iz buraxıb və bu günədək beynəlxalq ictimaiyyətin diqqət mərkəzindədir.
Xocalı şəhəri Qarabağın mühüm bölgələrindən biri olub və Şuşa ilə Ağdamı birləşdirən əsas yolların üzərində yerləşirdi. Bu şəhərdə Qarabağın yeganə hava limanı var idi və bu, onun strateji mövqeyini daha da əhəmiyyətli edirdi. 1988-ci ildən başlayan Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi dövründə Xocalı şəhəri erməni hərbi birləşmələrinin hücumuna məruz qalırdı. Şəhər sakinləri uzun müddət blokada şəraitində yaşayır, ən zəruri ehtiyaclarını təmin etməkdə çətinlik çəkirdilər.
Faciə anı
1992-ci ilin fevralında Xocalı şəhəri tam mühasirəyə alındı. Fevralın 25-də axşam saatlarında Ermənistan silahlı qüvvələri ağır artilleriya və hərbi texnika ilə şəhərə hücuma keçdilər. Həmin gecə Xocalıda yaşayan dinc əhali şəhəri tərk edərək Ağdama qaçmağa çalışdı. Lakin mülki sakinlər qarlı meşələrdə, dağ yollarında erməni silahlı qüvvələrinin pusqusuna düşdü və amansız qırğına məruz qaldı.
Soyqırımın qurbanları
Xocalı faciəsi nəticəsində:
🔺 613 nəfər öldürüldü,
🔺 106 qadın, 63 uşaq, 70 qoca qətlə yetirildi,
🔺 8 ailə tamamilə məhv edildi,
🔺 25 uşaq hər iki valideynini itirdi,
🔺 1275 nəfər əsir götürüldü,
🔺 150 nəfərin taleyi hələ də naməlumdur.
Bu qırğın zamanı insanlar xüsusi amansızlıqla öldürülüb, bir çoxları diri-diri yandırılıb, başlarının dərisi soyulub, gözləri çıxarılıb və müxtəlif vəhşiliklərə məruz qalıb. Bu, təkcə bir millətə qarşı deyil, bütün bəşəriyyətə qarşı törədilmiş bir soyqırımı aktı idi.
Xocalı Soyqırımının beynəlxalq səviyyədə tanınması
Xocalı faciəsi dünyanın bir çox ölkələri tərəfindən soyqırımı kimi tanınmışdır. Pakistan, Türkiyə, Çexiya, Meksika, Kolumbiya, Sudan və bir sıra digər ölkələrin parlamentləri bu hadisəni soyqırımı kimi qiymətləndiriblər. Bununla yanaşı, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı və bir çox beynəlxalq qurumlar bu faciəni insanlıq əleyhinə cinayət kimi tanıyıb.
Azərbaycan dövləti uzun illərdir ki, bu hadisəni beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırmaq üçün müxtəlif tədbirlər həyata keçirir. “Xocalıya Ədalət” kampaniyası çərçivəsində dünyanın bir çox şəhərlərində anım mərasimləri keçirilir və bu faciənin qurbanlarının xatirəsi yad edilir.
Unutmayaq, Unutturmayaq!
Xocalı faciəsi təkcə Azərbaycan xalqının deyil, bütün insanlığın yaddaşında qalmalı olan bir soyqırımıdır. Bu hadisə bizə göstərdi ki, tarixdə ədalətsizliyə göz yumanlar, gələcəkdə daha böyük fəlakətlərin baş verməsinə səbəb olurlar. Azərbaycan xalqı bu dəhşətli faciəni unutmayacaq və dünyaya Xocalının həqiqətlərini çatdırmaq üçün mübarizəsini davam etdirəcəkdir.
Xocalıya ədalət tələb edirik!
Xocalı şəhidlərinin ruhu qarşısında baş əyirik!
Aymirə Ağamirova
xeberlenti.com
