Hansısa reytinqli universiteti bitirmək, hələ peşəkar və vətənpərvər kadr olmaq demək deyil. Bu kimi universitet məzunlarından bəzilərinin hansı mənsəbə xidmət etdiklərinin də az şahidi olmamışıq.
Azərbaycan universitetlərinin beynəlxalq reytinq cədvəllərində adətən aşağı pillələrdə yer alması yeni bir mövzu deyil. Bu problem zaman-zaman gündəmə gətirilib və müxtəlif formatlı reytinqlərdə uğursuzluqlarımıza üzülmüş, kiçik irəliləyişlərə isə sevinmişik. Müxtəlif illərdə bəzi universitetlərimiz dünya universitetlərinin açıqlanmış reytinq cədvəlində ilk 12 minə daxil olsa da, digər illərdə müəyyən irəliləyiş və geriləmələr müşahidə olunub.
Reytinq nəticələri hər zaman təhsil ictimaiyyətini düşündürüb. Ancaq arzuladığımız səviyyədə irəliləyişə nail ola bilməmişik. Problemlərin əsas səbəblərindən biri universitetlərimizin yüksək ixtisaslı mütəxəssis hazırlığında zəif nəticələr göstərməsidir. Bir çox ekspertlər bu vəziyyəti təhsilimizin müxtəlif islahatların, dəyişikliklərin və təsirlərin laboratoriyasına çevrilməsi ilə əlaqələndirir.
Dünyada qəbul olunmuş reytinq meyarlarına uyğunlaşmaq üçün elmi araşdırmalara geniş yer verilməli, maddi-texniki baza və kadr potensialı fasiləsiz təmin edilməlidir. Beynəlxalq forumlarda iştirak, elmi-tədqiqat institutları və inkişaf etmiş kampus şəraiti də uğurun vacib şərtlərindəndir. Təəssüf ki, universitetlərimizin əksəriyyətində bu tələblərin tam ödənilməməsi onların dünya reytinqlərində yüksək mövqelərə yüksəlməsinə mane olur.
Digər tərəfdən, tarixi ənənəyə və çoxillik təcrübəyə malik universitetlərlə müqayisədə, Azərbaycan universitetləri kifayət qədər təcrübəyə sahib deyil. Boloniya, Oksford, Kembric, Harvard və digər məşhur universitetlər əsrlər boyu zəngin maddi-texniki baza və nüfuzlu elmi mühit yaratmışlar. Bizim universitetlərin isə bir hissəsi yenidir, digərləri isə uzun illər institut statusunda fəaliyyət göstərib.
Bundan əlavə, elm və təhsil arasında qarşılıqlı əlaqənin zəifliyi də ciddi problemdir. Müdafiəyə təqdim olunan elmi işlərin əksəriyyəti lokal mövzulara yönəlib ki, bu da beynəlxalq arenada rəqabət qabiliyyətimizi zəiflədir.
Təhsil müəssisələrimizin kampus şəraitində fəaliyyət göstərməsi, müasir infrastrukturla təmin olunması və şəffaflıq prinsiplərinə əməl edilməsi beynəlxalq reytinqlərdə irəliləmək üçün əsas amillərdən biridir. Eyni zamanda, daxili reytinq sistemi də düzgün formalaşdırılmalıdır ki, proseslərin aşkarlığı və şəffaflığı təmin olunsun.
Unutmaq olmaz ki, reytinqdən asılı olmayaraq, hər bir universitet məzunu xalqına, dövlətçiliyinə vicdanla və ləyaqətlə xidmət etməlidir.
Nadir İsrafilov
Təhsil eksperti
