Tibb dilində somnilokviya adlandırılan yuxuda danışmaq – insanın özünün xəbəri olmadan yuxuda alçaq və ya yüksək səslə danışmasıdır. Bu vəziyyət xüsusilə yeniyetmələrdə daha çox rast gəlinir, lakin hər yaş qrupunda müşahidə oluna bilər.
“Xeberlenti.com” bildirir ki, stress, yuxu pozuntuları və psixoloji gərginlik bu vəziyyətin əsas səbəblərindən sayılır.
Yuxuda danışmaq nədir?
Yuxuda danışmaq – insanın yuxuda mənasız sözlər deməsi və ya sanki kiminsə ilə danışırmış kimi davranması ilə xarakterizə olunan bir vəziyyətdir. Adətən zərərsiz və qısamüddətli olur, lakin bəzən daha ciddi psixoloji və ya nevroloji problemlərin əlaməti ola bilər.
Yuxuda danışmanın növləri
Yuxuda danışmaq üç əsas formada özünü göstərə bilər:
Sadə somnilokviya:
Ən çox rast gəlinən növdür. Şəxs yuxuda inildəyir, homurtu səsləri çıxarır və ya qısa, mənasız sözlər söyləyir.
Mürəkkəb somnilokviya:
Şəxs yuxuda ardıcıl və daha uzun cümlələrlə danışır, sanki dialoq qurur. Bu hal yuxu yoldaşı tərəfindən asanlıqla fərq edilir.
Loqore:
Nadir rast gəlinir. Şəxs bir neçə dəqiqə ərzində sürətli və məntiqsiz şəkildə danışır. Bəzi hallarda bu hal bipolyar pozuntu və ya şizofreniya kimi ağır psixi xəstəliklərlə əlaqəli ola bilər.
Yuxuda danışmanın səbəbləri
Stress
Depressiya
Psixoloji pozuntular (panik atak, TSSB və s.)
Yuxu pozuntuları (insomniya, hipersomniya və s.)
Dərmanların təsiri
Həddindən artıq yorğunluq və enerji itkiləri
Alkoqol və narkotik maddə istifadəsi
Genetik meyillilik
Ən əsas səbəblərdən biri stress olaraq göstərilir. Stress təkcə gündəlik həyatı deyil, yuxu ritmini və keyfiyyətini də mənfi təsir edir.
Necə diaqnoz qoyulur?
Yuxuda danışma üçün spesifik test yoxdur. Əsas diaqnoz, şəxs və ya ailə üzvlərinin müşahidələri əsasında qoyulur. Gərəkli olduqda polisomniqrafiya (yuxu testi) vasitəsilə yuxu zamanı beyin fəaliyyəti, nəfəs alma və digər funksiyalar izlənilə bilər.
Yuxuda danışmanın qarşısı necə alınır?
Bu problemi azaltmaq və ya aradan qaldırmaq üçün aşağıdakı addımlar tövsiyə olunur:
Stres və gərginlikdən uzaq durmaq
Psixoloji problemləri müalicə etdirmək
Alkoqol və narkotik maddələrdən uzaq durmaq
Meditasiya, yoga və rahatladıcı texnikalardan istifadə etmək
Yatmazdan əvvəl ekranlardan uzaqlaşmaq
Yuxu gigiyenasına diqqət etmək
Problem uzun sürürsə, psixoloq və ya nevroloqdan dəstək almaq
Əminə Bayramova
