Uşaq içki və ya narkotikdən istifadə edərkən yaxalanıbsa, nə edə bilərik?
Marixuana ( Nəşə )
Marixuana haqqında danışmaq üçün bir skript yoxdursa, burada eşitmək ehtimalınız var
“Mən darıxıram, maraqlanıram, stresliyəm, depressiyaya düşmüşəm, yata bilmirəm, uyğunlaşmaq istəyirəm, daha yaşlı görünmək istəyirəm…”
Yeniyetmələrin maddələrdən istifadə etməsinin heç bir səbəbi yoxdur, lakin burada daha çox yayılmış olanlardan bəziləri var. Valideyn və ya digər qayğı göstərən şəxs kimi yeniyetmələrin maddə istifadəsinin arxasında duran “niyə”ni başa düşməyiniz vacibdir. Uşağımızı alkoqol və ya digər narkotikləri sınamağa nəyin sövq edə biləcəyini araşdıra və lazım olduqda müdaxilə edə bilək.
1. Insanlar, ətraf mühit
2. Media
3. Qaçmaq və özünü müalicə etmək
4. Darıxma
5. Üsyan
6. Ani məmnunluq
7. Özünə inamın olmaması
8. Dezinformasiya
Erkən Fəaliyyət
1. İnsanlar
Yeniyetmələr çoxlu insanların müxtəlif maddələrdən istifadə etdiyini görürlər. Valideynlərinin və digər böyüklərin spirtli içki içdiyini, siqaret çəkdiyini və ya bəzən başqa maddələr sınadığını görürlər. Həmçinin, bir yeniyetmənin sosial səhnəsi marixuana və içki istifadə etmək ətrafında fırlana bilər. Bəzən dostlar bir-birlərini içki içməyə və ya marixuana çəkməyə çağırırlar, lakin yeniyetmələr üçün bir maddəni sınamağa başlaması adi haldır, çünki o, hazırdır və dostlarının bəzilərinin bundan həzz aldığını görürlər. Onların fikrincə, maddə istifadəsi normal yeniyetmə təcrübəsinin bir hissəsidir.
2. Populyar media
Yeniyetmələr filmlərdə, şoularda və sosial şəbəkələrdə insanların spirtli içki içdiyini görəndə, nəticəsiz görünəndə, bu, onlara təkan verir. Uşaqların istifadə etdiyi mediadan xəbərdar olun və bu barədə onlarla danışın.
3. Qaçmaq və özünü müalicə etmək
Yeniyetmələr bədbəxt olduqda və məyusluqları üçün sağlam bir çıxış yolu və ya etibarlı bir dost tapa bilmədikdə, rahatlıq üçün narkotik maddələrə müraciət edə bilirlər. Hansı birini sınadıqlarından asılı olaraq, 1 ci dəfələrdə özlərini xoşbəxt, enerjili və inamlı hiss edə bilərlər.
Tez-tez kobud yeniyetmə illəri emosional təsir göstərə bilər, bəzən depressiyaya səbəb ola bilər, buna görə də yeniyetmələrə özlərini daha yaxşı hiss etmək üçün nə isə götürmək şansı verildikdə, bir çoxları müqavimət göstərə bilmirlər. Məsələn, bəzi yeniyetmələr stress və ya narahatlığı idarə etmək üçün bihuşdurucu dərmanlardan sui-istifadə edirlər. Bəzən onlar oxuyarkən və ya testlər apararkən əlavə enerji və diqqəti toplamaq qabiliyyətini təmin etmək üçün reseptlə yazılan stimulantlardan ( Diqqət Çatışmazlığı Hiperaktivlik Pozukluğu müalicəsində istifadə olunur ) sui-istifadə edirlər. Digərləri məktəb təzyiqlərinin, sosial həyatlarının öhdəsindən gəlmək və ya emosional stressi idarə etmək üçün reseptlə verilən ağrıkəsicilərdən və trankvilizatorlardan sui-istifadə edirlər.
4. Darıxma
Tək qalmağın öhdəsindən gələ bilməyən, məşğul olmaqda çətinlik çəkən və ya həyəcan istəyən yeniyetmələr hər hansı bir narkotik maddə istifadəsi üçün əsas namizədlərdir. Alkoqol və marixuana onlara nəinki bir “iş” verir, həm də bu maddələr hiss etdikləri boşluğu doldurmağa kömək edir. Bundan əlavə, onlar həmfikir yeniyetmələrlə ünsiyyət üçün ümumi bir zəmin yaradır, bir qrup uşaqla dərhal əlaqə qurmağın bir yoluna çevrilir.
5. Üsyan
Fərqli yeniyetmələr ehtiyaclarına əsasən istifadə etmək üçün müxtəlif maddələr seçirlər. Alkoqol qəzəbli bir yeniyetmə tərəfindən istifadə edilə bilər, çünki bu, hərəkət etməyi asanlaşdıra bilər. Halüsinojenlər (məs. göbələklər, LSD və s) də “çıxış” dərmanlarıdır, tez-tez səhv başa düşüldüyünü hiss edən gənclər tərəfindən istifadə olunur. Onlar daha idealist, xeyirxah bir dünyaya qaçmaq arzusunda ola bilərlər.
Siqaret çəkmək və ya siqaret çəkmək müstəqilliklərini göstərmək üçün bir üsyan forması ola bilər. Yeniyetmələrin maddə istifadəsinin səbəbləri yeniyetmələrin özləri qədər mürəkkəbdir.
6. Ani məmnunluq
Alkoqol və digər narkotiklər tez təsir göstərir. Təsirlər həqiqətən yaxşı hiss edilə bilər. Yeniyetmələr maddə istifadəsinə müraciət edə bilər, çünki onlar bunu narahatlıq, depressiya, əsəbilik və ya cansıxıcı hisslər kimi mənfi emosiyaları aradan qaldırmaq üçün qısa yol kimi görürlər.
7. Özünə inamın olmaması
Özünə inamı olmayan bir çox utancaq yeniyetmələr, başqa cür edə bilməyəcəkləri maddələrin təsiri altında işlər görəcəklərini bildirirlər. Bu, hətta daha inamlı yeniyetmələr üçün müraciətin bir hissəsidir.
Maddələr ilk dəfə təkcə maneələri aradan qaldırmır, həm də sosial narahatlığı azaldır. Nəinki ətrafınızdakı digər insanlarla ortaq bir şeyiniz var, həm də belə bir fikir var ki, bir şey etsəniz və ya axmaq bir şey desəniz, hamı çox içki içdiyinizi və ya çox siqaret çəkdiyinizi düşünəcək.
8. Dezinformasiya
Ola bilsin ki, maddədən istifadənin ən qaçılmaz səbəbi qeyri-dəqiq məlumatdır. Demək olar ki, hər bir yeniyetmənin müxtəlif maddələr üzrə mütəxəssis olduqlarını iddia edən dostları var və onlar risklərin minimal olduğunu söyləməkdən məmnundurlar.
Yeniyetmələri narkotik maddələrdən istifadə haqqında məlumatlandırın ki, onlar narkotikdən istifadənin təhlükələri haqqında real faktları əldə etsinlər.
Regional Sosial Təşəbbüslərə Dəstək İctimai Birliyi nin sədri ekspert Emil Maqalov
