XƏBƏRLENTİ

xeberlenti.com

Daşınmaz tarix-mədəniyyət abidələrinin reyestrinin yenilənməsinə ehtiyac var”

Memarlıq üzrə elmlər doktoru, 2019-cü ildən Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetinin professorudur.
2005-2009-cu illərdə UNESCO-nun təşəbbüsü ilə Minnesota Universiteti və Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universiteti ilə birlikdə “Bakı şəhərinin tarixi hissəsi – İçərişəhərin tarixi binalarının inventarlaşması” və Florensiya Universiteti ilə birgə “Mədəni irs və yerli inkişaf” mövzusunda beynəlxalq layihələrə rəhbərlik edib.
Bir sıra tarixi abidələrin bərpa və konservasiya layihələrinin həmmüəllifidir. Azərbaycan Memarlar İttifaqının İdarə heyətinin üzvüdür.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müvafiq sərəncamları ilə 2016-cı ildə “Tərəqqi” medalı ilə təltif olunub, 2021-ci ildə “Əməkdar memar” fəxri adı verilib.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1 mart 2023-cü il tarixli Sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi yanında Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidmətinin rəisi təyin olunub.
S.Hacıyeva Azərbaycanın Şəki rayonunda yerləşən  qədim məbədin bərpası və muzeyləşdirilməsinə  həsr edilmiş Birgə  Azərbaycan -Norveç “KİŞ” layihəsi, Azərbaycanın Qəbələ rayonunda yerləşən  kilsənin  bərpasına həsr edilmiş  Birgə Azərbaycan -Norveç  “NİC” layihəsi, Azərbaycanın Qax rayonunda yerləşən kilsənin konservasiyasına  həsr edilmiş Birgə Azərbaycan –ABŞ -nın “Qum” layihəsi, “YUXARI BAŞ” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğuərazisində memarlıq irsinin bərpası və mühafizəsi, “Xınalıq Dövlət Tarix-Memarlıq və Etnoqrafiya Qoruğu” ərazisində memarlıq irsinin bərpası və mühafizəsi layihələrinin həyata keçirilməsində iştirak etmiş və həm-müəllifi olmuşdur.
–      Ölkəmizdəki tarix-memarlıq abidələrinin vəziyyətinin öyrənilməsi və mühafizəsinin təşkilinə nəzarət necə həyata keçirilir?
–       Mədəniyyət Nazirliyi yanında Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidməti dövlət mühafizəsinə götürülmüş, yəni reyestrə daxil edilmiş 6308 abidədən 4331-nə, eləcə də 1400-dən artıq yeni aşkar edilmiş abidə qismində qeydə alınmış tarix və mədəniyyət əhəmiyyətli obyektin mühafizəsinə nəzarət edir. Birbaşa nəzarətin həyata keçirilməsi işi Dövlət Xidmətinin 5 regional idarəsinin abidə mühafizəçiləri vasitəsilə təmin olunur.
Dövlət Xidməti tərəfindən ölkə ərazisində yerləşən tarix-memarlıq abidələrinin mühafizəsinin gücləndirilməsi, abidələrə qanunsuz müdaxilələrin qarşısının alınması məqsədilə bu ilin aprel ayından başlanan monitorinqlər davam etdirilir. Tarix-mədəniyyət abidələrində aparılan monitorinqlərlə abidələrin faktiki durumu, texniki vəziyyəti də öyrənilir. Monitorinqin nəticələri əsasında abidələrin qorunması işinin təkmilləşdirilməsi, onların bərpa və konservasiyası ilə bağlı başlıca istiqamətlər müəyyənləşdirilərək müvafiq tədbirlər həyata keçirilir. Təbii ki, abiədələrin bərpası kifayət qədər zaman və  peşəkar yanaşma tələb edən prosesdir. Eyni zamanda abidələr prioritetlərə uyğun olaraq, mərhələlərlə investisiya siyahısına daxil edilir və bərpa-konservasiya işləri həyata keçirilməsi planlaşdırılır. Biz həmçinin bərpa prosesləri üçün dövlət-özəl tərəfdaşlığının qurulması sahəsində də işlər  aparırıq.
–       Hazırda hansı abidələrdə bərpa işləri aparılır?
–       Hazırda Dövlət Xidməti tərəfindən dünya əhəmiyyətli Çıraqqala abidəsində bərpa-konservasiya işləri davam etdirilir, eyni zamanda bu günə kimi aparılmış işlər təhlil olunub, ərazidə müasir infrastrukturun yaradılması istiqamətində də layihənin hazırlanması planlaşdırılır.Daha bir misal, bir neçə il öncə Lənkəran şəhərində yerləşən Dairəvi qalanın (Zindan qala) dam örtüyünün çökməsi nəticəsində abidə qəzalı vəziyyətə düşmüşdü. Hazırda biz  daxili imkanlar hesabına qalanın ətrafında və içərisində təmizlik, abadlıq işləri görərək, qalanın mühafizəsi, təbii şəraitdən aşınmanın qarşısı alınması  istiqamətində zəruri tədbirlər həyata keçirmişik.
Daşınmaz tarix-mədəniyyət abidələrinin reyestrinin yenilənməsinə ehtiyac var”
Müsahibimiz  Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi yanında Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidmətinin rəisi Səbinə xanım Hacıyevadır.

About Author