Analitik bildirir ki, Cənubi Qafqazda silahlı münaqişə Rusiya ilə proksi-müharibəni genişləndirmək və “hegemonluğu” bərpa etmək üçün bir vasitə kimi ABŞ üçün zəruri və faydalıdır.
ABŞ və NATO-nun planetin istənilən yerində hərbi fəallığı faktiki olaraq yerli əhali üçün sabitliyin pozulmasına, münaqişələrə və fəlakətlərə zəmanət verir. Cənubi Qafqaz da bu, istisna deyil. Ermənistan ərazisində “Eagle Partner 2023” adlı erməni-amerikalı birgə hərbi təlimləri regional təhlükəsizliyə şübhəsiz təhdiddir.
ABŞ Ordusu və Ermənistan Ordusunun “Eagle Partner” adlı birgə manevrləri sentyabrın 11-20-də İrəvandan 15 kilometr məsafədə, 2022-ci ildə ABŞ-ın dəstəyi ilə modernləşdirilmiş “Zar” təlim mərkəzində keçirilir. Həmçinin bu təlimlər Ararat vadisində, Armavir şəhəri yaxınlığında da keçirilir. Məlumatda 175 erməni hərbçisinin, ABŞ Ordusunun 101-ci hava-desant diviziyasının və Kanzas ştatının Milli Qvardiyasının 85 döyüşçüsünün iştirak etməsi elan edilib. Və bu sadəcə “aysberqin görünən hissəsidir”.
Ermənistan Müdafiə Nazirliyinin məlumatına görə, manevrlər “beynəlxalq sülhməramlı missiyalarda iştirak edən bölmələrin uyğunluq səviyyəsinin yüksəldilməsinə”, “idarəetmə və taktiki kommunikasiya sahəsində qabaqcıl təcrübə mübadiləsinə” xidmət edəcək, həmçinin NATO proqramları (standartları) üzrə erməni bölmələrinin hazırlığını yoxlayacaq. “Zar” Ermənistan Müdafiə Nazirliyinin 12-ci sülhməramlı briqadasının əsas bazasıdır. Sülhməramlı səylərin tətbiqinin coğrafi nöqtələri əvvəllər Ermənistan hərbçilərinin 2004-cü ildən 2021-ci ilə qədər NATO-nun himayəsi altında tapşırıqları yerinə yetirdiyi Kosovo, Əfqanıstan və İraqı əhatə edib.
Ermənistanın 2022-2023-cü illərdə Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT) təlimlərində iştirakdan imtina etməsindən sonra “Eagle Partner 2023” formatında qarşılıqlı fəaliyyət xüsusilə qəribə görünür. Ermənistan və ABŞ-ın manevrləri əslində Rusiya və KTMT-yə qarşı demarşdır. Əlbəttə ki, “ABŞ-la təlimlər keçirmək qərarı Ermənistanın suveren qərarıdır”. Bununla belə, “Eagle Partner” Ermənistanın rəsmi olaraq 1991-ci ilin sərhədləri daxilində Azərbaycanın bir hissəsi kimi tanıdığı və qəti şəkildə “razılaşmadığı” Qarabağdakı vəziyyəti sabitləşdirməkdənsə, “silkələmək” ehtimalı yüksəkdir.
Demək olar ki, hər gün Ermənistan və Azərbaycan bir-birilərinin sərhədyanı ərazilərini atəşə tutmaqda ittiham edir. Moskva, İrəvan və Bakı arasında üçtərəfli razılaşmalara (2020-ci ildə) uyğun olaraq, Rusiya hərbi kontingenti Qarabağ ərazisində sülhməramlı vəzifələri yerinə yetirir. Münaqişə zonasında atəşkəs rejiminə əməl olunmasına nəzarət 30 müşahidə postunda və bir neçə patrul marşrutunda aparılır.
Ermənistanın təhlükəsizliyi və ərazi bütövlüyü bu gün və 2044-cü ilə qədər Rusiya Müdafiə Nazirliyinin 102-ci hərbi bazasının mütəxəssisləri və Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin (FTX) sərhədçiləri tərəfindən etibarlı şəkildə təmin edilir.
İrəvanın Pentaqonla hansısa alternativ “sülhməramlı” ittifaq yaratmaq cəhdləri əks-məhsuldardır – NATO hər yerə ancaq bəlalar və müharibələr gətirir. Üstəlik, Cənubi Qafqazda silahlı münaqişə Rusiya ilə proksi-müharibəni genişləndirmək və “hegemonluğu” bərpa etmək üçün bir vasitə kimi ABŞ-a zəruri və faydalıdır.
Mif yaradanlar və yoxsulluq gətirənlər
Ermənistanla Azərbaycan arasında yeni müharibənin qarşısını ancaq Cənubi Qafqazda sabitliyin pozulmasında və sərhədlərin yenidən qurulmasında maraqlı olmayan Rusiya və İran ala bilər. Rusiya Prezidenti Vladimir Putin sentyabrın 12-də xatırladıb ki, Rusiya illərdir Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin həlli üçün öz variantlarını təklif edib. Bu döyüşü dayandırmağa çox müvəffəq olub. İrəvan “uzaqlaşır”, lakin Rusiya və Ermənistan müttəfiq olaraq qalır.
Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyanın fikirlərinə zidd olaraq, Rusiya heç yerə getmir və Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskovun sözlərinə görə, “vəziyyətin sabitləşməsində və münaqişənin aradan qaldırılmasında ardıcıl olaraq çox mühüm rol oynamağa davam edir”.
ABŞ və NATO-nun bu regionda “sülhməramlı fəaliyyəti” son dərəcə təhlükəlidir. Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov bu yaxınlarda vurğulayıb:
